Meme kanserinin, çevresindeki 1-2 cm sağlıklı meme dokusu ile birlikte çıkartılması, oluşan boşluğun uygun tekniklerle kapatılması ve böylece memenin korunmasıdır. Hastaya eğer meme koruyucu cerrahi uygulanacaksa yara iyileşmesi tamamlanınca o memeye radyoterapi (ışın tedavisi) verilmesi de mutlaka gerekecektir. Yani ışın verilmesi, bu ameliyatın tamamlayıcı bir parçasıdır. Çeşitli nedenlerle (hamilelik, daha önce ışın verilmiş olması, psikiyatrik problemler) eğer ışın verilemeyecekse bu ameliyat yapılmamalı, memenin tamamı alınmalıdır.
MEME KORUYUCU CERRAHİ NASIL YAPILIR ?
Meme koruyucu cerrahide başarı, kozmetik olarak memnunluk verici sonuçlarla birlikte yeterli tümörsüz cerrahi sınırların sağlanmasına bağlıdır. Bunu sağlamak için cerrah titiz davranmalı, ameliyat öncesi tümörün durumunu mümkünse radyoloji uzmanı ile birlikte değerlendirerek ameliyata girmelidir. Ameliyat sırasında tümörlü bölge, çevre sağlam meme dokusu ile birlikte çıkartılır, çıkartılan parçanın yönleri iplik ile işaretlendikten sonra hızlı tahlil (frozen) için patolojik incelemeye yollanır. Yaklaşık 30-40 dakika kadar beklenir ve sınırlarda tümör olup olmadığı öğrenilir. Eğer tahlilde sınırda tümör yok cevabı gelirse, oluşan boşluğun sınırlarına ışın tedavisine yol göstermesi amacıyla metal klipsler yerleştirilir, çevre meme dokuları serbestleştirilerek memeye eski şekli verilir. Sınırda veya sınırın yakınında tümör varsa, bu bölge bir miktar daha çıkartılıp yine hızlı tahlile gönderilir. Bu yeniden doku çıkartma işlemi genellikle iki kez tekrarlanmasına rağmen hâlâ sınırda tümör varsa bu durumda meme korunmaz, memenin alınması gerekir.
MEMENİN ALINMASI İLE KORUNMASI ARASINDA SAĞ KALIM FARKI VAR MI?
Dünyada yapılan uzun takip süreleri olan çok sayıdaki bilimsel çalışmaların hemen hepsinde memeyi almak ya da korumak arasında yaşam süresi bakımından fark bulunmamıştır. Meme kanserinin seyri, yapılacak cerrahi müdahalenin şeklinden çok, gizli uzak metastaz (uzak organlara sıçrama) olup olmamasına bağlıdır.
BU AMELİYATTAN SONRA HASTALIK AYNI MEMEDE TEKRAR EDER Mİ?
Meme kanseri cerrahi tedavisinden sonra ister meme alınsın, isterse korunsun her hastada az da olsa memede tümörün tekrarlama ihtimali vardır. Işın veriliyor olması bunu büyük ölçüde önlese de yine de garantisi yoktur. İyi bir cerrahi yapılması, bu sırada cerrahi sınırlarda tümör olmamasının sağlanması ve ardından iyi bir ışın tedavisi, nüks ihtimalini çok azaltır. Genel olarak takipli bir hastada nüks görülmesi halinde her zaman memeyi almak mümkündür ve bu durum sıklıkla yaşamı kısaltmaz.
AMELİYAT SONRASI MEMENİN ESTETİK GÖRÜNÜMÜ NASIL OLUR?
Meme yeterince büyükse ve cerrah yeterince tecrübeliyse ameliyat sonrası estetik görünüm genellikle eskisinden farklı olmaz. Memenin küçük olduğu durumlarda, meme başına yakın tümörlerde ameliyat sonrası meme biraz hacim kaybına uğrar ancak sıklıkla görünüm kabul edilebilir ölçülerde olur.
BU AMELİYATTAN SONRA İKİNCİ BİR AMELİYAT OLMA RİSKİ VAR MIDIR?
Meme cerrahı, ameliyat sırasında hızlı patolojik inceleme (frozen section ve imprint sitoloji) yaptırıyorsa, yeni bir ameliyat olma riski çok azdır. Zira bu incelemenin yanılma payı % 1-2 dir. Hızlı incelemede hasta anestezi altında olduğu için çıkartılan parçanın altı yüzeyine bakacak kadar zaman vardır. Dolayısıyla çıkartılan parçanın sonra yapılacak olan asıl tahlilinde eğer sınırlarda tümörü rastlanır ise hastanın yeni bir ameliyat olması zorunludur. Ameliyat sırasında hızlı patolojik inceleme yaptırmadan bu ameliyat yapılırsa hastanın yeniden ameliyata alınma oranı yüksektir. Kabul edilebilir bir estetik sonuç için ilk ameliyat en iyi fırsatı sağlar, dolayısıyla ameliyat sırasında cerrahi sınırların değerlendirilmesi çok önem kazanır. Bu yapılmazsa, tekrarlayan ameliyatlar; kötü estetik sonuçlara, fazla anestezi alınmasına, hastanın stresinin artmasına neden olur.
KAYNAKLAR:
1. Cenap Dener, Aydın İnan, Meral Şen, Salim Demirci. “The role of intraoperative margin assessment in breast conserving surgery” Scandinavian Journal of Surgery, 98:34-40, 2009
2. Dilek Kösehan, Cenap Dener, Kayıhan Akın, Alper Bozkurt, İsmail Bilgiç, Banu Çakır. “The value of preoperative lesion dedicated ultrasound of breast cancer before conserving surgery for optimizing margins” The Breast Journal, Mar;23(2):159-163, 2017